“HINDI KO SINASADYANG ITAGO SA INANG MAY KANSER ANG KATOTOHANANG WALA NA AKONG TRABAHO—HANGGANG SA ISANG ARAW, NALAMAN KO NA MATAGAL NA NIYANG ALAM.”

Ako si Lance, 26 taong gulang, anak ng isang mabait at masipag na ina, si Mama Lorna.
Siyam na taon na akong nagtatrabaho sa Maynila bilang call center agent.
Ang sabi ko kay Mama, “Okay lang ako. Stable ako.”
Pero ang totoo…
nang matanggal ako sa trabaho dahil sa retrenchment, nagsinungaling ako.
Ayokong mag-alala siya.
Ayokong dagdagan ang bigat ng mundo niya.

ANG LIHIM NA PANGARAP NI MAMA

Si Mama, simpleng babae lang mula sa probinsya.
Walang hilig sa mamahaling bagay, pero may pangarap siya na palaging sinasabi:

“Gusto ko lang makitang may sariling bahay ka, anak. Kahit maliit.
’Yung pag-uwi mo, may bubong kang uuwian.”

Kaya kahit hirap, pinilit kong magpadala ng pera buwan-buwan.
Kahit gutom ako rito, okay lang, basta huwag lang niya maramdaman.
Pero isang araw, natanggap ko ang tawag mula sa kapitbahay namin:

“Lance, si Mama mo… inatake. Nasa ospital siya.”

Tumigil ang mundo ko.
Umuwi ako agad, walang pera, walang plano, pero puno ng takot.

ANG BAHAY NA DI PA TAPOS

Pagdating ko sa bahay, nakita ko ang maliit naming tahanan—may kalahating bubong, may nakasabit na mga hollow blocks at simento sa gilid.
Tinipid niya lahat ng pera kong pinapadala para ituloy ang pangarap na bahay.
Hindi ko alam kung iiyak ako o tatawa.

“Ma… bakit mo pinilit?”
“Kasi gusto kong maramdaman mo, kahit papaano, na may tahanan ka na.”

Ngumiti siya, pero halatang may sakit.
Ang balat niya maputla, ang mga mata niya halos walang sigla.
Saka ko lang nalaman mula sa doktor — may stage 3 cancer na siya.

ANG MGA ARAW NG PAGKUKUNWARI

Araw-araw akong nag-aalaga sa kanya.
Pinilit kong ngumiti, magpatawa, at magpanggap na okay ang lahat.
Kapag nagtatanong siya:

“Anak, may trabaho ka pa ba?”
“Oo naman, Ma. Work from home ako ngayon. Okay lang.”

Pero sa gabi, lumalabas ako para maghanap ng raket — naghuhugas ng pinggan sa karinderya, nag-aalok ng pamasahe sa terminal.
Ginagawa ko lahat para makabili lang ng gamot niya.

Hanggang isang gabi, habang natutulog siya, narinig kong mahina siyang nagsasalita, parang nananalangin.

“Panginoon… wag Niyo pong pabigatin ang loob ng anak ko.
Alam kong wala na siyang trabaho.
Alam kong nagsisinungaling siya para lang ’wag akong mag-alala.
Sana po… kung ako man ang kailangan Ninyong kunin, gawin Ninyo pagkatapos niya makahanap ng panibagong daan.”

Tumulo ang luha ko.
Napaluhod ako sa tabi ng kama niya.
Hindi ko alam na alam niya.
At mas masakit — pinili pa rin niyang manahimik, para ako naman ang hindi mabigatan.

ANG HULING UMAGA

Kinabukasan, habang nagluluto ako ng lugaw para sa kanya, tinawag niya ako.
Mahina na ang boses niya.

“Lance, anak… pwede mo ba akong iabot sa labas?
Gusto kong makita ’yung bahay natin bago sumikat ang araw.”

Binitbit ko siya palabas.
Umupo siya sa monoblock chair sa tapat ng bahay.
Tahimik lang kami, pinapanood ang langit habang dahan-dahang nagbabago ang kulay nito.

“Anak…”
“Ma?”
“Salamat ha. Kasi kahit walang trabaho, ’di mo ako pinabayaan.”

Niyakap ko siya nang mahigpit.
At sa yakap na iyon… naramdaman kong bumigat ang katawan niya.
Tahimik. Walang salita.
At alam ko — umalis na siya.

ANG BAHAY NA TAPOS SA LUHA

Ipinagpatuloy ko ang bahay ni Mama.
Araw-araw, kahit pawis, kahit pagod, tinapos ko ’yung bubong na iniwan niyang kalahati.
Hindi para sa akin — kundi para sa alaala niya.
Sa pader, isinulat ko ang mga salitang ito:

“Para kay Mama Lorna, na nagtayo ng bahay gamit ang pagmamahal, hindi pera.”

Ngayon, tuwing umuulan at maririnig ko ang patak sa bubong na siya ang nagsimula,
pakiramdam ko, yakap niya pa rin ako.
At sa bawat liwanag ng umaga,
alam kong andoon siya — nakangiti, proud, tahimik na nagsasabing:

“Anak, kaya mo na.”

ARAL NG KWENTO

Minsan, hindi natin kailangang magsinungaling para ipakita ang lakas —
kasi ang mga taong tunay na nagmamahal, nararamdaman nila ang totoo kahit di natin sabihin.

Ang mga ina… sila ang tanging nilalang na mananatiling malakas kahit unti-unti nang nasasaktan.
At minsan, sa huling sandali ng buhay nila, sila pa rin ang nag-aalaga sa atin — hindi sa katawan, kundi sa alaala.