Tinawag nila akong walang kinabukasan —
dahil lumaki ako sa basurahan,
amoy dumi, amoy kahirapan,
amoy ng mundong matagal nang tumalikod sa akin.
Ako si Jessa,
ang batang tinawag nilang “anak ng basura.”
Lumaki ako sa tambakan ng Payatas,
kung saan bote, plastik, at tira-tirang pagkain
ang naging kabuhayan namin ni Nanay.
🌄 ANG BUHAY SA BASURAHAN
Araw-araw, gigising ako sa amoy ng nabubulok.
Makikita ko si Nanay,
nakayuko sa tambak ng karton,
naghahanap ng bote at lata habang umaawit ng mahina.
“Anak,” sabi niya, “wag mong isipin na basura ‘to —
isipin mong kayamanan na ayaw lang nilang hawakan.”
Habang siya nagtatrabaho, ako naman nag-iipon ng lumang papel.
Saka ko sinusulatan ng pangarap ko:
“Gusto kong maging guro. Para turuan ‘yung mga batang tinatawanan ko noon.”
💔 ANG MGA SALITANG HINDI KO MAKALIMUTAN
Sa school, sanay na ako sa mga tingin.
Sa bawat sulok, may naririnig akong pabulong:
“Ayun ‘yung amoy basura!”
“Kawawa naman, walang mararating ‘yan.”
Minsan, habang kumakain ako ng tinapay na luma na,
may batang lumapit.
“Bakit ka pa nag-aaral?
Basurera ka lang naman, wala kang kinabukasan.”
Hindi ako sumagot.
Pero nung gabing ‘yon,
habang tinitingnan ko si Nanay na natutulog sa tabi ng kariton,
nangako ako —
patutunayan kong kahit sa basurahan, may tumutubong ginto.
🔥 ANG ARAW NG PAGBABAGO
Lumipas ang mga taon.
Kahit hirap sa tuition, hindi ako tumigil sa pag-aaral.
Nagtitinda ako ng bote, nagbebenta ng lumang dyaryo,
at kapag may exam, nag-aaral sa ilalim ng poste ng ilaw.
Minsan tinanong ako ni Nanay,
“Anak, bakit ka pa nagpupuyat? Hindi ka ba pagod?”
Ngumiti ako.
“Nay, kapag sumuko ako, sino pa magpapatunay na kaya nating umangat?”
At doon siya umiyak.
Hindi dahil sa awa —
kundi dahil sa pag-asa.
🎓 ANG ARAW NG TAGUMPAY
Dumating ang araw ng graduation.
Naka-toga ako, nanginginig,
habang ang ibang estudyante, may magarang damit at magulang na naka-barong.
Ako, si Nanay lang —
naka-duster, may mantsa ng grasa sa laylayan,
at hawak pa rin ang lumang kariton sa labas ng gate.
Tinawag ang pangalan ko:
“JESSA R. MENDOZA — BACHELOR OF ELEMENTARY EDUCATION, CUM LAUDE!”
Tumayo ako, habang nakatingin sa kanya.
Ang mga dating nanlait, tahimik.
Ang mga dating tumawa, napayuko.
Humawak ako sa mikropono.
🗣️ ANG TALUMPATI NG BASURERA
Tahimik ang buong bulwagan.
“Marami sa inyo ang tumawa sa’kin noon.
Tinawag n’yong basurera.
Tinawag n’yong walang kinabukasan.
Pero heto ako ngayon — buhay na patunay
na kahit sa basurahan, may tumutubong pangarap.
Oo, basurera ako.
Pero habang tinatapon n’yo ang mga bote at plastik,
tinatapon n’yo rin ang pag-asang pinulot namin ni Nanay.
Dahil sa kanya, natutunan kong
ang tunay na yaman ay hindi sa pera nasusukat —
kundi sa pusong marunong magtiis at maniwala.”
Tahimik.
Hanggang sa marinig ko ang unang palakpak.
Sunod-sunod.
Hanggang buong bulwagan, umiiyak na.
Bumaba ako ng entablado,
lumapit kay Nanay,
at isinabit ko sa kanyang leeg ang medalya.
“Nay, sabi nila wala tayong kinabukasan.
Pero sa bawat bote at plastik na pinulot mo,
doon mo pala tinahi ang kinabukasan ko.”
🌤️ ANG ARAL
Hindi totoo na walang kinabukasan ang anak ng mahirap.
Ang totoo —
walang kinabukasan ang taong ayaw mangarap.
♻️💛
“Ang basurera, hindi lang namumulot ng bote —
namumulot din siya ng pag-asa,
para sa mga anak na tinapon ng lipunan.”
