Kagabi, umulan nang malakas.
Habang pauwi ako mula sa trabaho sa Quezon City, napansin ko sa gilid ng daan ang dati kong asawa — si Althea — nakasilong sa ilalim ng bus stop, yakap-yakap ang kanyang bag, at nanginginig sa lamig.
Limang taon na ang lumipas mula nang kami ay maghiwalay, ngunit sa isang iglap, tila bumalik ang lahat.
Bago ko pa napigilan ang sarili ko, ipinarada ko ang kotse at tinawag siya.
“Althea! Sumakay ka na, ihahatid na kita!”
Nagulat siya, ngunit nang makita ako, bahagya siyang ngumiti at tahimik na pumasok sa sasakyan.
Magkababata kami ni Althea sa Batangas.
Mula high school hanggang kolehiyo, palagi kaming magkaibigan — hanggang sa naging higit pa.
Pagkatapos naming makapagtapos, muling nagtagpo ang aming landas sa Maynila, at doon nagsimula muli ang lahat.
Nang magpakasal kami, akala ko iyon na ang simula ng habambuhay na kaligayahan.
Isang engineer ako, siya naman ay guro — simple, masaya, kontento.
Ngunit dumating ang panahong naging tahimik ang aming tahanan — walang tawanan ng bata, walang yakap ng anak.
Pagkatapos ng maraming pagsusuri, dumating ang resulta: hindi siya maaaring magdalang-tao.
Sinubukan kong iparamdam na ayos lang, na mahal ko pa rin siya.
Ngunit unti-unti siyang lumayo.
Nabuhay siya sa guilt, sa pakiramdam na siya’y kabiguan.
Isang gabi, umuwi ako at nakita ko sa mesa ang papeles ng diborsyo.
“Hindi kita kayang bigyan ng buong pamilya. Hayaan mo na akong mawala.”
Nang araw na iyon, parang may namatay sa puso ko.
Lumipas ang limang taon.
Pinilit kong kalimutan siya — abala sa trabaho, mga bagong tao, bagong buhay.
Ngunit nang gabing iyon, nang muli ko siyang makita sa ulan, tila binuksan muli ng tadhana ang sugat na akala ko’y naghilom na.
Pagdating namin sa kanyang bahay, napatingin ako sa paligid.
Isang lumang apartment, may tagas sa kisame, may kalawang sa hagdan, at amoy ng lumang kahoy.
Habang nakatayo ako roon, napatingin ako sa dingding.
At doon ko nakita — ang larawan ng aming kasal — nakasabit pa rin, maingat na nilinis, parang bagong kuha.
Napatigil ako.
Akala ko matagal na niyang itinapon iyon.
“Bakit mo pa rin iningatan ang larawang ‘yan?” tanong ko mahina.
Ngumiti siya, pilit at may luha sa mata.
“Hindi dahil umaasa pa ako.
Kaya lang… hindi ko kayang itapon ang isang bagay na minsang nagpasiya sa akin kung sino ako.”
Habang nagmamaneho pauwi, hindi ako mapakali.
Paulit-ulit kong naiisip ang larawan, ang lungkot sa kanyang mata, at ang katahimikan ng silid na iyon.
Kinabukasan ng gabi, bumalik ako.
Hindi ko alam kung bakit — siguro dahil gusto kong marinig ulit ang boses niya.
Pagbukas ng pinto, nagulat siya.
“Bakit ka nandito?”
“Gusto ko lang siguraduhing maayos ka.”
Tahimik kaming pareho.
Sa labas, patuloy ang ulan.
Tinitigan ko ulit ang larawan sa dingding, at doon ko naramdaman — hindi ako kailanman tumigil sa pagmamahal sa kanya.
Lumapit ako, hinawakan ang kanyang kamay, at niyakap siya.
Hindi siya tumutol. Tahimik lang, sabay naming pinakinggan ang ulan na parang musika ng mga pusong matagal nang sugatan.
Kinabukasan, paggising ko, nakatulog pa rin siya sa tabi ko — payapa, parang wala nang galit o takot.
Tinitigan ko ang larawan sa dingding — kupas man, nagniningning pa rin sa liwanag ng umaga.
Alam kong mali.
Ngunit sa puso ko, alam kong kagabi ay hindi kasalanan — kundi pagpapalaya.
Bago ako umalis, nagsulat ako ng maliit na note:
“Kung kailangan mo ako, nandito lang ako.
Pero kung mas masaya ka nang wala ako, tatanggapin ko iyon.”
Pagkalipas ng ilang linggo, natanggap ko ang isang liham:
“Hindi ko pinagsisisihan ang gabing ‘yon.
Salamat sa pagbalik — kahit sandali lang.
Hayaan nating manatili iyon bilang pinakamagandang alaala sa pagitan natin.”
Tuwing dumaraan ako sa lumang gusali, napapatingala ako sa bintana kung saan nakalagay ang maliit na paso ng bulaklak niya.
Hindi ko na siya muling nakita.
Pero sa tuwing umuulan, parang naririnig ko ang boses niyang bumubulong:
“Hindi lahat ng pag-ibig kailangang magtagal — ang iba, sapat nang minsan lang, pero totoo.”
