Si Mira, 29 taong gulang, ay isang simpleng empleyado sa Makati na nangarap magkaroon ng sariling tahanan. Matapos ang ilang taong pagtitipid, nakabili siya ng maliit ngunit maayos na condominium unit na nagkakahalaga ng ₱1 milyon.
Upang mabayaran ito, nanghiram siya ng pera—₱800,000 mula sa pamilya ng kanyang ina, at ₱200,000 mula sa pamilya ng kanyang asawa na si Jomar. Sa una, tila maayos ang lahat. Pero hindi sang-ayon si Tita Bel, ang ina ni Jomar.
“Huwag mo nang pautangin ‘yang babae,” sabi ni Tita Bel sa anak niya.
“Baka hindi ‘yan makabayad. Alam mo naman, mabigat sa pera ang pamilya nila.”
Masakit iyon kay Mira, pero tinitiis niya alang-alang sa asawa. Sa loob-loob niya, “Balang araw, ipapakita ko sa kanila na kaya ko.”
Pagkalipas ng anim na buwan, natapos din ang unit. Sa araw ng paglipat nila, inihanda ni Mira ang maliit na salu-salo—pansit, lumpia, at cake na may nakasulat na “Welcome Home!”
Ngunit sa hindi inaasahan, dumating si Tita Bel—hindi mag-isa, kundi kasama ang halos dalawampung kamag-anak: mga pinsan, tiya, at pamangkin. Bitbit nila ang mga pagkain, upuan, at ilang kahon ng alak.
“Mira, ipagluto mo naman kami, ‘di ba ikaw na ang may bahay ngayon?” sabay tawa ni Tita Bel.
Ngumiti si Mira kahit mabigat ang dibdib. “Opo, Tita. Sandali lang po.”
Habang siya’y nagluluto, naririnig niya ang mga usapan sa sala.
“Buti pa siya, may condo na, pero utang lang pala.”
“Ay naku, baka ipa-name pa sa anak ko ‘yan, hahaha!”
Bawat salita ay parang kutsilyong tumatagos sa kanya. Si Jomar, tahimik lang. Hindi man lang siya pinagtanggol. Nang matapos ang gabi, napaupo si Mira sa kusina, pagod, at umiiyak nang walang tinig.
Kinabukasan, dumating si Mama Tess, ina ni Mira.
“Anak, kung saan ka maligaya, doon ako. Pero huwag mong hayaang tapakan ng iba ang dignidad mo.”
Ang mga salitang iyon ang nagbago kay Mira.
Sa mga sumunod na linggo, tahimik niyang sinimulang bayaran ang utang niya—buwan-buwan, walang palya. Pagkalipas ng dalawang taon, tuluyan niyang nabayaran ang lahat, kahit walang tulong mula sa pamilya ng asawa.
Nang malaman ito ni Tita Bel, napayuko siya.
“Pasensya ka na, Mira. Mali ako noon.”
Ngumiti lang si Mira.
“Ayos lang po, Tita. Ang importante, natutunan ko kung sino talaga ang pamilya.”
Ngayon, ang condo na minsang puno ng luha ay naging tahanan ng kapayapaan. Sa dingding nito, nakasabit ang larawan nina Mira, Jomar, at Mama Tess — paalala na kahit puno ng pagsubok, kaya mong bumangon nang may dignidad at tapang.
